MSZE ŚW. NIEDZIELNE MSZE ŚW. W TYGODNIU
7.00 radio Plus 7.00
9.00 dzieci 15.00 (z koronką do Bożego Miłosierdzia)
11.00 Suma 18.30
12.30 Chrzty
18.30
konto parafii: 37 1240 2920 1111 0010 2775 1531
email: brygida@diecezjagdansk.pl
brygidaszwedzka@gmail.com
biuro parafii:
wtorek i środa - 16.00 - 17.00
czwartek -19.00 - 19.30
ul. Profesorska 17
80-856 Gdańsk
tel. +48 721 171 133
adres email: brygida@diecezjagdansk.pl
Konto bankowe:
PL 37 1240 2920 1111 0010 2775 1531
Historia parafii
Według źródeł historycznych już około 1350 roku na wschód od parafialnego kościoła św. Katarzyny istniała kaplica pokutnic pod wezwaniem św. Marii Magdaleny. Wiele lat później została ona rozbudowana, a następnie wkomponowana w bryłę kościoła klasztornego.
W pobliżu kaplicy, jak głosi czternastowieczna legenda ukazała się Matka Boska, co dało początek wierze w uzdrawiającą moc wody czerpanej ze studni. O tym fakcie mówią średniowieczne dokumenty związane z historią gdańskiego grodu.
W roku 1974 podczas prac porządkowych na dawnym dziedzińcu klasztornym odkryto średniowieczną studnię, ocembrowaną ciosanymi kamieniami i zwieńczoną ceglanym gzymsem koronującym. Naukowcy ocenili jej powstanie na połowę XII wieku. Dzisiaj znajduje się ona na posesji należącej do Sióstr Duszy Chrystusowej, prowadzących tam przedszkole.
Przy istniejącej studni i kaplicy stowarzyszenie kobiet pokutujących, zwanych magdalenkami, wiodło pobożny żywot. Te właśnie gdańskie pokutnice stały się pod koniec XIV wieku zaczątkiem klasztoru Brygidek.
W 1374 roku w drodze z Rzymu do Vadsteny w Szwecji, zatrzymał się w Gdańsku kondukt żałobny z doczesnymi szczątkami założycielki zakonu Najświętszego Zbawiciela. Mieszkańcy Gdańska oddali głęboki hołd zmarłej Brygidzie Szwedzkiej, której sarkofag z relikwiami umieszczono najpierw w kościele Mariackim, a później w kaplicy pokutnic gdzie spoczywały przez około dwa tygodnie.
Wydarzenie to zapoczątkowało na całym Pomorzu wielki kult świętej, czego dowodem było założenie w Gdańsku jeszcze przed formalną kanonizacją, bractwa św. Brygidy.
Popularność świętej oraz jej objawień i założonego przez nią Zakonu Najświętszego Zbawiciela sprawiła, że Wielki Mistrz Krzyżaków zdecydował się na próbę przekształcenia stowarzyszenia gdańskich pokutnic w regularny klasztor Najświętszego Zbawiciela. Już w pierwszej połowie 1392 roku przybyło z Vadsteny kilka sióstr, aby rozpocząć duchową formację gdańskich pokutnic. Zachęcone wynikami swej pracy i akceptacją miejscowej ludności, a przede wszystkim rozszerzającym się na Pomorzu kultem św. Brygidy, w rok później wystąpiły do papieża Bonifacego IX o formalne wyrażenie zgody na założenie klasztoru Najświętszego Zbawiciela w Gdańsku. Otrzymały ją w 1394 roku.
Oficjalnie klasztor Najświętszego Zbawiciela został erygowany 8 grudnia 1396 roku. Od samego początku jego istnienia utrzymywany był ścisły kontakt z macierzystą placówką w Vadstenie.
W tym czasie prowadzona już była budowa kościoła klasztornego która przebiegała etapami do ok. 1512 r. W 1400 roku wzniesiono klasztor męski, który od żeńskiego, zgodnie z przepisami reguły św. Brygidy, oddzielał wysoki mur.
Ojcowie Brygidianie na polecenie papieża, żyjąc według zasad reguły zakonu Najświętszego Zbawiciela mieli w kościele klasztornym sprawować liturgię oraz roztoczyć opiekę duszpasterską nad siostrami, a w razie potrzeby służyć duszpasterską pomocą miejscowemu biskupowi.
Wiek XV i XVI to w zasadzie czas rozkwitu klasztoru. Wzrastała lista powołań, poddawano ciągłej rozbudowie i modernizacji kościół oraz budynki mieszkalne, a wśród Gdańszczan klasztor zyskiwał poważanie. Kłopoty rozpoczęły się w roku 1587. Najpierw spłonął kościół wraz z częścią zabudowy mieszkalnej, potem zaczęły narastać konflikty z luteranami, którzy już wtedy zasiadali w radzie miasta, do tego trzeba wspomnieć o przynajmniej dwóch grabieżczych napadach na klasztor i zakazie przyjmowania do klasztoru nowicjuszek. W konsekwencji malała liczba zakonnic, następował rozkład życia wspólnotowego, a materialnie klasztor mocno podupadł.
W 1592 roku biskup Hieronim Rozrażewski, ordynariusz Włocławski wydał dekret nakazujący przekazanie wszystkich dóbr klasztornych Towarzystwu Jezusowemu (jezuitom), którzy w tym czasie w całej Europie odnosili znaczne sukcesy w przywracaniu katolicyzmu. Ku zdziwieniu wszystkich, za Brygidkami ujęła się luterańska rada miasta, która nie godziła się z takim obrotem sprawy, nie chcąc przyjąć do Gdańska Jezuitów. Ci jednak nie tylko przybyli do miasta, ale w 1606 roku przyjęli duszpasterstwo nad Brygidkami, wzmocnionymi liczebnie kilkunastoma siostrami z rozwiązanego klasztoru w Vadstenie. Wszystko to sprawiło, że po wielu latach zakon Najświętszego Zbawiciela znowu stał się silną i prężną wspólnotą zakonną. Odbudowano kościół, otworzono nowicjat, a także założono szkołę dla dziewcząt.
Kościół w znacznej mierze zniszczony, poddano renowacji i odbudowano według planów kościoła w Vadstenie. Druga połowa wieku XVII i wiek XVIII to ponownie czas spokoju i pomyślności w dziejach klasztoru. Warto zauważyć, iż przez te kilka stuleci zawsze w nim było 40, aż czasami nawet 60 zakonnic Wśród nich zawsze były zarówno Polki, jak i dziewczęta pochodzenia niemieckiego. Nigdy jednak, żadne kroniki nie wspominają o jakichś wzajemnych narodowych animozjach czy uprzedzeniach. Kościół zostaje wzbogacony o liczne obrazy i sprzęty liturgiczne, znacznie powiększona zostaje biblioteka klasztorna.
W 1660 roku przy klasztorze zostaje po raz pierwszy utworzona parafia. Pieczę nad nią mieli sprawować dwaj ojcowie Brygidianie, specjalnie do tego celu oddelegowani z klasztoru. Jeden z nich musiał biegle mówić po polsku, drugi po niemiecku, tak aby swobodnie wygłaszać kazania i komunikować się z miejscową ludnością, zarówno tą pochodzenia polskiego, jak i niemieckiego. Pozostali ojcowie bez zmian służyli swą posługą siostrom.
Tragedia pierwszego rozbioru w 1772 roku dotknęła także bezpośrednio siostry Brygidki. Najpierw rząd pruski zagarnął ich majątek, pozbawiając w ten sposób klasztor źródła utrzymania, później ograniczono, a w konsekwencji zupełnie zabroniono przyjmowania nowicjuszek. Liczba sióstr zaczęła gwałtownie maleć, a klasztor i kościół ulegał stopniowej dewastacji.
Do degradacji tego miejsca przyczyniły się także wojny napoleońskie. Wojsko francuskie zajęło wszystkie pomieszczenia zakonników i sióstr, czyniąc w nich koszary. W kościele stworzono fabrykę zbrojeniową. W tych ciężkich czasach zaginęło wiele drogocennych przedmiotów i ozdób z wewnętrznego wystroju świątyni. Siostry zmuszone były do opuszczenia klasztoru na czas pobytu w nim żołnierzy francuskich. Po swoim powrocie nie było im dane długo cieszyć się życiem zakonnym.
W roku 1817, na mocy zarządzenia króla pruskiego Fryderyka II, nastąpiła I sekularyzacja gdańskiego klasztoru Brygidek. Oznaczało to, że po śmierci osób zamieszkujących klasztor, miał on przejść na własność Prus. Ostatnia z sióstr - Anna Maria Netki zmarła 26 sierpnia 1885 roku i została pochowana w podziemiach kościoła św. Brygidy, obok innych sióstr.
31 marca 1840 roku biskup chełmiński Anastazy Sedlag, aby ratować to, co pozostało z klasztoru, erygował parafię wojskową przy kościele św. Brygidy. W latach 1849-1851 budynki klasztorne uległy rozbiórce, a na ich miejscu zbudowano dzisiejszą plebanię.
W 1920 roku biskup chełmiński Augustyn Rosentretter erygował parafię terytorialną.
W marcu i kwietniu 1945 roku, a więc już po wyzwoleniu miasta, wskutek dewastacji dokonanej przez wojska sowieckie, kościół św. Brygidy został poważnie zniszczony, wskutek czego pozostały jedynie mury oraz część sklepienia w prezbiterium. Wieża, znaczna część dachu i pozostałe sklepienie zwłaszcza w nawie północnej jak i południowej - runęło. Bardzo poważnemu zniszczeniu uległo wyposażenie wnętrza. W 1957 i w 1969 roku to, co pozostało strawiły pożary. W takim stanie ruiny kościoła niszczały do 1970 roku.
Dopiero 19 lutego 1970 roku, po usilnych staraniach czynionych nieprzerwanie od czasu zakończenia II wojny światowej przez stronę kościelną władze państwowe przekazały kościół diecezji. Ówczesny biskup gdański Lech Kaczmarek mianował proboszczem parafii ks. Henryka Jankowskiego. On to stał się głównym inspiratorem odbudowy zniszczonego kościoła. Wraz z młodzieżą, jeszcze bez zgody władz wojewódzkich, rozpoczął odgruzowywanie. Wielkim nakładem sił i środków w latach 1972 -1974 kościołowi przywrócono jego zabytkowy wygląd. Prace prowadzono pod kierunkiem inż. Zenona Sykutery oraz inż. Kazimierza Macura, natomiast rekonstrukcji zniszczonych sklepień podjął się murarz Marek Mężyk, który sobie tylko wiadomymi sposobami przywrócił im dawny kształt i piękno. Odbudowano też całkowicie zniszczoną wieżę. Zewnętrzna bryła kościoła zasadniczo niczym nie odbiega od tej, jaką znamy sprzed II wojny światowej. Niestety, ze względu na brak dokumentacji, nie udało się przywrócić pierwotnego wystroju wnętrza. Trzeba jednak przyznać że to, co możemy obecnie ujrzeć urzeka swoim pięknem, a przy tym nastraja do kontemplacji. W roku 1983 kościół został ponownie konsekrowany.
Kościół i parafia, ze względu na swoje bliskie położenie przy Stoczni Gdańskiej, były związane z niezależnym ruchem robotniczym. Ksiądz Henryk Jankowski odprawiał Msze św. podczas strajków w sierpniu 1980 i od tego czasu związał się z „Solidarnością”. Przez cały czas walki o wolność narodu w murach kościoła modlono się za Ojczyznę. Tu przybywali nie tylko stoczniowcy i portowcy, ale także przywódcy państw Europy i świata.
W 1992 papież Jan Paweł II nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej.
Liturgia słowa
Sentencja
Sumienie - to świadomość, że istnieje w człowieku trybunał wewnętrzny.
Immanuel Kant
